مسجد کبود یا فیروزه اسلام در تبریز، تصاویر - سلامت و زیبایی

به گزارش سلامت و زیبایی، مسجد کبود (به ترکی آذربایجانی : گؤی مچید) یا مسجد جهانشاه از مسجدهای تاریخی تبریز مربوط به زمان حکم رانی قراقویونلوها در قرن نهم هجری است.

مسجد کبود بر اساس کتیبهٔ سردر آن در سال 845 هجری شمسی و در زمان سلطان جهانشاه مقتدرترین حکمران سلسله قراقویونلو و به فرمان دختر وی صالحه خانم بنا شده است. پاسکال کوست در گذشته از این مسجد با نام مسجد سنی و مسجدی که شیعیان تمایلی به استفاده از آن ندارند یاد نموده است . کتیبه ای کاشی کاری سردر اصلی مسجد کبود به سال 870(قمری) نصب شده است. این کتیبه و دیگر کتیبه های سردر مسجد به خط نعمت الله البواب خوشنویس معروف سده نهم است و سرکاری و نظارت بر ساخت آن با عزالدین بن ملک قاپوچی بوده است.

تنوع و ظرافت کاشی کاری و اقسام خطوط به کاررفته در آن و بالاخص به علت رنگ لاجوردی(آبی ایرانی) کاشی کاری های معرق آن باعث شده است که به فیروزهٔ اسلام آوازه یابد. سبک معماری این بنا به روش آذری است.

در کتیبه های به جای مانده از این بنا تاریخ خاتمه این مسجد سال 870 ه ­ق است. متأسفانه این بنا در زمین لرزه سال 1193 ه­ ق تبریز ویران شد تمام سقف فرو ریخت و تمامی دیوارها را خراب کرد ولی آنچه از این بنا به جای مانده در نوع خود بی نظیر است و به علت کاشیکاری معرق و تلفیق آجر و کاشی و رنگهای بسیار گوناگون کاشیها لقب فیروزه اسلام گرفته است. علاوه بر کاشیکاری ها سردر بسیار بلندش توجه اغلب سیاحان و باستان شناسان را بخود جلب نموده است و تمامی آن ها را وادار به نوشتن چند خطی از زیبایی این بنا نموده است.

عظمت مسجد کبود بعنوان یکی از ده مسجد زیبا و دیدنی و بی همتا از حیث معماری جهان اسلام به علت ملحقات زیاد آن از قبیل کاخ مظفریه، خانقاه، صحن و عبادتگاه های درونی، کتاب خانه، قرائت خانه و حوضخانه آن است و بعلاوه مستقر شدن این مسجد در قلب شهر تبریز و در جوار جاده ابریشم بر مرکزیت و اهمیت آن افزوده است. متأسفانه درحال حاضر هیچ یک از این ملحقات برجای نمانده­ اند صرفا قسمتی از مسجد که آن هم بسیار آسیب دیده بود و بازسازی شده است.

ویژگی منحصر به فرد مسجد کبود:

از خصوصیت های این مجموعه استفاده از عکس های رنگی بجای متن های طولانی است که در عین زیبایی بخشیدن به اثر، درک آن را برای مخاطب آسان میگرداند.

این مسجد بخاطر تنوع و ظرافت کاشی کاری و اقسام خطوط خوب و اشکال و طرح های بکار رفته در آن و بعلاوه زیبایی و هماهنگی رنگها به فیروزه اسلام معروف است. برعکس رنگ بیشتر مساجد ایران فیروزه ای نیست؛ رنگش آبی تیره لاجوردی است که آن را بی همتا نموده است.

این بنا در سال 1310شمسی جزء آثار ملی به ثبت رسید این مسجد منحصربه فرد نماینده ای از معماری گذشته ایرانی ست و تنها اثر برجای مانده از دورە فرمان روایی قراقویونلوها در مرکز آنها یعنی تبریز است.

این مسجد آن قدر زیبا و مجذوب کننده است که با وجود همه صدماتی که در این مدت دیده ولی هنوز هم هنر دوستان را شگفت زده میکند . چیزی که این مسجد را تا این حد مشهور و زیبا نموده استفاده از کاشی های معرق و نقش و نگارهای پرجزئیاتی است که در طراحی داخلی و خارجی آن بکار رفته و اثری معجزه انگیز را خلق نموده است .